Wie moet zich aanpassen?

Vorige week had ik een gesprek over een workshop die ik ga geven op een DOO in een ziekenhuis.

Het gesprek ging over de verschillen tussen de medisch specialisten en de aios. Over werk – privé balans, verantwoordelijkheid nemen en keuzes maken. Over arts-zijn én werken als arts. Het was een mooi gesprek, wat nog mooier werd toen de specialist vroeg; ja, en wie gaat zich nu aanpassen?

Want van aanpassing is geen sprake. Dat zou betekenen dat je een deel van jezelf in de ijskast zet. Dat deel mag dan later weer tevoorschijn komen. Maar zo werkt het niet.

Want waar het in essentie over gaat, is een verschil in waarden. Waarden zijn je emotionele drijfveren, waarden zijn de reden waarvan uit je dingen doet. Waarden voel je, als ze tot hun recht komen, of als ze in het geding zijn. Waarden krijg je vanaf je geboorte mee en zijn dus zeer persoonlijk. Ze bepalen een deel van je zijn.

Zoals oudere jaars aios, die graag vanuit autonomie hun werk willen doen, zelf invloed willen hebben over hoe ze hun poli inrichten, zelf willen kunnen bepalen welk overleg zinvol is om naar toe te gaan. Die raken hier vaak mee in de knoop aan het einde van de opleiding, met hun waarde autonomie. Waar in het begin van de opleiding andere waarden belangrijker zijn, namelijk ontwikkelen, groeien en onderdeel van de groep zijn.

Waardenveranderingen zijn van alle tijden. In o.a. het boek Spiral Dynamics wordt dit helder uiteengezet. Waardenveranderingen ontstaan als het huidige systeem niet meer functioneert. Er komt een verlangen naar iets nieuws, iets beters. De huidige generatie aios heeft over het algemeen heel andere waarden dan de huidige medisch specialisten. Zinvolheid, duurzaamheid, vrijheid, verbinding (gezin en vrienden)  en autonomie (keuzevrijheid) zijn belangrijke waarden. Ze hechten minder aan een overvloedig salaris, alhoewel ze wel vinden dat ze goed beloond moeten worden.

Er is dus geen sprake van dat iemand zich zou moeten aanpassen. En dat zou ook zonde zijn, met het hoge percentage burn-out. Dit is namelijk een teken dat het systeem (wat wij met zijn allen zijn) aan verandering toe is.

Hoe dan wel?

Het begint met bewust worden dat een ander mens vanuit andere waarden leeft. En dat doe je door de ander te bevragen. De medisch specialist aan de aios en vice versa.

Waar word je echt in geraakt?

Wat maakt het belangrijk voor jou?

Wat gebeurt er in jou als de waarden niet gehonoreerd kan worden. En hoe is dat?

En dan vooral met nieuwsgierigheid luisteren. Probeer niet meteen door te schieten in ‘Hoe dan?’ Want als dat te snel gaat denk je vaak in de beperkingen van het huidige systeem.

En het betekent dus ook dat niet meteen alles anders wordt, of dat er zaken veranderd worden. Maar begrip voor elkaar, herkenning en erkenning leidt tot meer goede ideeën. Het systeem zal in beweging gaan komen.

Wil je hier een keer over sparren, of begeleiding om deze gesprekken binnen jouw opleidingsgroepen te doen?

Neem dan contact met mij op.