Verhaal van een Arts – Bewust Onbekwaam
Van Klinische Praktijk Beoordeling naar Klinische Praktijk Bespreking.
Bewust onbekwaam… voor veel aios moeilijk te behappen.
Bij een afsluiting van een coachtraject spreken we altijd door wat de coachee meeneemt of geleerd heeft. En soms zijn dat de, in mijn ogen, zinnetjes tussendoor die indruk maken.
‘De opleiding duurt alleen zolang om ervaring op te kunnen doen, om exposure te kunnen krijgen’.
Dat is wat ik zei tegen een aios die enorm onzeker was geworden in de opleiding. Als anios en als promovenda had ze het prima gedaan, ze was gewoon zichzelf.
Maar eenmaal in de opleiding ging het zelfvertrouwen en daarmee het werkplezier achteruit. Er was zelfs grote twijfel in haar ontstaan of ze dit vak wel kon.
En dat is wat ik veel zie gebeuren bij aios die in coaching komen. Vanaf het eerste jaar krijgen ze het gevoel dat ze alles al moeten weten. En ik weet niet of dat komt door de KPB die zoveel mogelijk ingevuld moeten worden, waarbij je steeds allerlei dingen te horen krijgt die je (nog) niet weet, of door de EPA’s die afgevinkt moeten worden. Waardoor blijkt dat je nog heel veel niet hebt afgevinkt.
Maslov beschreef leerfasen: onbewust onbekwaam, bewust onbekwaam, bewust bekwaam en onbewust bekwaam. De leerfase waarin de meeste aios zich bevinden is bewust onbekwaam. Er gaat veel aandacht naar wat ze nog niet weten, ook in hun eigen hoofd. En er ontstaat angst voor de onbewust onbekwaam ‘Wat als ik in een dienst iets niet herken, gewoon omdat ik het niet weet?’ De lichtelijke neiging tot perfectionisme bij veel aios doet hier ook nog een schepje bovenop.
Daardoor vergeten ze dat ze in een leersituatie zitten. Dat ze, net als in VWO-1, ze nog geen eindexamen hoeven te doen. Het is, denk ik, heel goed geweest om het onderwijs in de opleiding te professionaliseren, meer toetsbaar te maken. En nu komt denk ik de tijd dat we moeten evalueren of het z’n doel niet voorbij schiet. Of er een middenweg mogelijk is, iets minder KPB’s, iets meer meester en gezel. Waardoor de aios beseft dat hij/ zij mag leren. Dat een opleiding inderdaad bedoeld is om exposure te krijgen. Dat dat de manier is om te leren.
De Klinische Praktijk Beoordeling omzetten in een Klinische Praktijk Bespreking!
Zoals Confucius zei: vertel het me en ik zal het vergeten, laat het me zien en ik zal het onthouden, laat het me ervaren en ik zal het mij eigen maken.
Dus aios: gun jezelf al die ervaringen, stel vragen, houdt het heft in handen, zeg gewoon als je iets nog nooit gedaan hebt. Gebruik je opleiding om zoveel mogelijk ervaring op te doen en heb plezier in het leren! Dat is waarom je daar bent. En geniet van de KPBespreking, ondervraag je supervisor!
En opleiders, realiseer je wat er in het hoofd van de aios gebeurt, wat jij niet zo bedoeld neemt grote vormen aan in het hoofd van de aios. Wees de meester die er een groot genoegen in schept alle ervaring door te geven aan een collega. Maak de KPBespreking tot topleermomenten, waaraan de aios met plezier terugdenkt!
